Overzicht risico-evaluatie met LOPA

We zetten de stappen voor het evalueren van een scenario met LOPA in Planop nog eens even op een rijtje.

In eerste instantie moet voor het scenario een goede oorzakenboom worden opgemaakt, bestaande uit gebeurtenissen, toestanden en beveiligingslagen. Hierbij moet rekening gehouden worden met een aantal spelregels, die hoger werden uiteengezet.

Voor de vrijzetting wordt een richtfrequentie bepaald, die de norm is waaraan we de geïdentificeerde paden zullen toetsen.

Voor de gebeurtenissen of de controlemaatregelen (high demand) worden de frequenties ingeschat. Voor de andere barrières (low demand) moet een PFD worden bepaald. Indien enabling conditions gebruikt worden, moet hiervoor een probabiliteit (fractionele duur) gegeven worden.

Voor de diverse beveiligingslagen in de oorzakenboom dient nu de vraag gesteld of deze allemaal onafhankelijk zijn van elkaar en van de oorzaken. Indien niet, dan moeten de afhankelijkheden worden ingevoerd.

Planop doet nu de rest: het programma bepaalt welke de initiële gebeurtenissen zijn en welke de paden zijn die leiden tot de vrijzetting. Voor elk pad wordt een frequentie berekend.

Het doel van de evaluatie is dat elk van deze frequenties kleiner is dan de richtfrequentie van de vrijzetting(en).

Per pad kan je in Planop een fiche bekijken die duidelijk weergeeft hoe het pad is samengesteld en berekend. Hierop kan men zien welke invloed de verschillende beveiligingslagen hebben en waar eventueel aan gewerkt moet worden om de richtfrequentie te bereiken.

Mogelijkheden om de frequentie te verbeteren, zijn o.a.:

• het toevoegen van extra beveiligingslagen;
• het verhogen van de betrouwbaarheid van beveiligingslagen (vb. via de SIL-klasse van instrumentele beveiligingen);
• het onafhankelijk maken van beveiligingslagen, bijvoorbeeld door een kring uit het controlesysteem onafhankelijk uit te voeren;
• het verhogen van de richtfrequentie door schadebeperkende beveiligingslagen toe te voegen die de ernst van de vrijzetting verminderen.

Het is niet uit te sluiten dat het in bepaalde gevallen enerzijds technisch zeer moeilijk of onmogelijk is om de richtfrequentie voor de eindgebeurtenis te halen, maar dat anderzijds het bedrijf toch van mening is dat de risico’s voldoende beheerst zijn. LOPA is als vereenvoudigde techniek zeker niet voor alle scenario’s het meest geschikte evaluatiehulpmiddel. Het is in dat geval zeer belangrijk om een positieve evaluatie goed te argumenteren in de tekstvelden die het tabblad evaluatie voorziet.