Evaluatie via LOPA

In dit deel gaan we een scenario evalueren met behulp van LOPA.

Als voorbeeld nemen we het scenario “Overvulling vaste houder door lossen vrachtwagen of schip” in de sectie “Opslagtank T301”.

Een eerste vereiste voor LOPA is een goede logische oorzakenboom die het verloop van het scenario duidelijk beschrijft. De boom die we eerder aanpasten voldoet aan deze vereiste.

Om LOPA toe te passen, duiden we in het tabblad LOPA van de scenariofiche LOPA gebruiken aan en geven we een richtfrequentie in. Voor ons voorbeeld vullen we 10-2 in.

Indien we nu terugkeren naar het tabblad Oorzakenboom zal Planop ons tonen of de oorzakenboom voldoet aan de regels. In dit geval zal planop ons melden:

Beveiligingslaag zonder oorzaak moet FF of beschikbaarheid hebben.
(Bestelling pas geplaatst wanneer voldoende vrije ruimte in tank)

Dit betekent dat planop voor het scenario geen beginfrequentie kan bepalen.

We openen de Beveiligingslaagfiche van de onderste beveiligingslaag “Bestelling pas geplaatst wanneer voldoende vrije ruimte in tank”.

Klik op Wijzigen. Onderaan zie je de velden die belangrijk zijn voor de LOPA-berekening.

We vullen in:

Reltype: Faalfrequentie
FF: 1 (maal per jaar)

Als we nu terug gaan kijken naar onze oorzakenboom, zien we dat er geen fouten meer zijn.

We hebben echter de andere beveiligingslagen nog niet in rekening gebracht.

Klik op “Controle vrije ruimte voor start van de lossing”. In de Beveiligingslaagfiche vullen we in:

Reltype: PFD
PFD: 0.1 (falingen per aanspreking)

Op analoge wijze geven we aan de ander lagen volgende PFD’s:

Hoog-hoog niveau sluit bodemafsluiters: 0.01

Alarm bij hoog niveau: 0.1

Tijdens deze oefening kunnen we voor elke beveiligingslaag best ook de aspecten Effectiviteit, Betrouwbaarheid en Risico’s onderzoeken.

Bijvoorbeeld bij “Hoog-hoog niveau sluit bodemafsluiters” documenteren we de risico’s:

Te snel sluiten afsluiter kan vloeistofslag veroorzaken.

Bij aanspreken moet de lossing gestopt worden --> alarmering ter hoogte
van de losinstallatie nodig.

Een onterechte aanspreking brengt geen risico's mee.

Als we nu naar het tabblad LOPA gaan kijken, zien we dat planop één LOPA-pad heeft bepaald en een frequentie van 10-4 heeft berekend.

Als we in het overzicht klikken op de begingebeurtenis zien we de details van de berekening.

We hebben nog echter nog niet nagekeken of alle beveilingslagen wel onafhankelijk zijn, dat wil zeggen, dat er geen gemeenschappelijke fouten zijn, die meerdere beveiligingslagen in één keer onbeschikbaar kunnen maken.

We zien dat “Alarm bij hoog niveau” gebruik maakt van dezelfde niveaumeting als “Controle vrije ruimte voor start van de lossing”. Dit betekent dat een fout in de niveaumeting beide beveiligingslagen uitschakelt. We mogen dus niet beide beveiligingslagen in rekening brengen.

We kunnen dit in planop aangeven door een Afhankelijkheid in te voeren.

In het tabblad Oorzakenboom zie je onderaan de (nu nog lege) lijst met afhankelijkheden voor de oorzakenboom.

Klik op Toevoegen.

Selecteer:

Beveiligingslaag: Alarm bij hoog niveau

Onderdeel: Controle vrije ruimte voor start van de lossing

Klik op Opslaan. De afhankelijkheid is nu opgenomen in de lijst en in de oorzakenboom staat achteraan de gekozen beveiligingslagen een aanduiding “(1)” die aangeeft dat de laag deel uitmaakt van een afhankelijkheid.

In het tabblad LOPA zien we nu dat de berekening werd aangepast: de berekende frequentie is nu nog slechts 10-3. In het detailoverzicht zien we dat de PFD van “Alarm bij hoog niveau” in het grijs is gemarkeerd om aan te duiden dat deze niet meer in rekening wordt gebracht in de berekening.

Vermits we via LOPA hebben kunnen bepalen dat de risicoreductie voldoende is, kunnen we in het tabblad Evaluatie dit nu documenteren:

Evaluatie: Uit de berekening via LOPA volgt dat de risicoreductie volstaat.

Resultaat: Voldoende

In de module Lijsten (knop links onderaan), kunnen we een oplijsting bekijken van alle scenario’s per veiligheidsfunctie. In deze lijst worden scenario’s die nog niet als Voldoende werden geëvalueerd, weergegeven in het vet.

Via de Evaluatie-filter bovenaan, kan je de lijst inperken tot de scenario’s die als “Onvoldoende”, “Voldoende”, of “Niet geëvalueerd” werden aangemerkt.

Voor de veiligheidsfunctie Processtoringen beheersen is er eveneens een lijst met de berekende LOPA scenario’s.

Je kan de informatie uit deze les bekijken door op de planop-demosite de versie “Verdere analyse van T301” te activeren.