Onderzoek naar de maatregelen

Wanneer men maatregelen definieert in een veiligheidsstudie, is het belangrijk na te gaan of de maatregelen effectief en betrouwbaar zijn en of de maatregel zelf geen nieuwe risico’s introduceert.

Een maatregel is effectief indien hij zijn toegewezen veiligheidsfunctie kan uitvoeren. Effectiviteit heeft in het algemeen te maken met de dimensies van een maatregel en met de snelheid waarmee de maatregel reageert. Beschouw het voorbeeld van een waterkoeling ter bescherming tegen brand. Het is niet alleen belangrijk dat het waterdebiet voldoende groot is en dat het te beschermen oppervlak voldoende bevloeid wordt, het is daarnaast ook belangrijk dat de koeling tijdig geactiveerd wordt.

Betrouwbaarheid heeft te maken met het feit dat een maatregel correct functioneert op het ogenblik dat dit nodig is (op het ogenblik dat de maatregel wordt aangesproken). Een belangrijk aspect van betrouwbaarheid is het detecteren van mogelijke verborgen fouten die de werking bij aanspreken kunnen verhinderen, bijvoorbeeld door middel van een periodieke inspectie of in bepaalde gevallen door een vorm van continue foutdetectie.

Het feit dat een bepaalde maatregel een bijkomend risico introduceert, mag geen reden zijn om deze maatregelen zonder meer te schrappen. Dit zou immers betekenen dat het risico waarvoor de maatregel oorspronkelijk voorzien was, niet of onvoldoende beheerst blijft. Oplossingen voor de risico’s geïntroduceerd door maatregelen, zijn: het nemen van bijkomende maatregelen voor de bijkomende risico’s, de maatregel aanpassen of het nemen van alternatieve en gelijkwaardige maatregelen.

Bij deze analyse worden een aantal belangrijke kenmerken van de maatregel geïdentificeerd. Dit kan op het niveau zijn van het ontwerp, maar ook van nodige testen, inspecties, opleiding, enz. Het is nuttig over een gestructureerd overzicht hiervan te beschikken, zodat deze op een gecontroleerde en verifieerbare manier kunnen worden geïmplementeerd.

Planop laat daarom toe om het onderzoek van elke maatregel te documenteren door middel van zogenaamde aandachtspunten. Planop ondersteunt dit onderzoek door voor verschillende types van maatregelen een lijst te geven van aandachtspunten, die ingedeeld zijn volgens de volgende thema’s:

• betrouwbaarheid
• effectiviteit
• risico’s die door de maatregel zelf worden geïntroduceerd.